76. rocznica wysiedleń mieszkańców Gdyni

Stowarzyszenie Gdynian Wysiedlonych przy współpracy Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu pod patronatem honorowym prezydenta Wojciecha Szczurka zaprasza na uroczystości upamiętniające wygnanie przez Niemców z Gdyni tysięcy polskich mieszkańców – w 76. rocznicę tych wydarzeń.

Jeszcze przed zakończeniem kampanii wrześniowej rozpoczęły się przygotowania do masowych wysiedleń ludności Gdyni. Władze nazistowskie zamierzały uczynić z Gdyni swoisty „port tranzytowy” dla planowanych transportów. Ponadto Niemcom zależało, aby jak najszybciej wykorzystać nowoczesny port i stocznię gdyńską dla potrzeb zmilitaryzowanej gospodarki III Rzeszy. W tym celu uznali za niezbędne usunięcie z miasta większości ludności polskiej. 

Wysiedlenia mieszkańców Gdyni nastąpiły już 20 września 1939 r. W dzienniku działań wojennych Wehrmachtu zapisano: „Führer zarządził możliwie jak najszybsze oczyszczenie Gdyni z ludności cywilnej”. 29 września generał Walter Heitz – głównodowodzący obszaru Gdańsk-Prusy Zachodnie – wystosował w tej sprawie pismo do komendanta Gdyni, Schalla-Emnena. Heinrich Himmler już 11 października upoważnił miejscowe jednostki policji i służby bezpieczeństwa do rozpoczęcia wysiedleń ludności polskiej z Gdyni. Celem koordynacji akcji wysiedleńczej powołano w Gdyni terenowy sztab do spraw przesiedleńczych, na którego czele stanął SS-Standartenführer Henschl.

Pierwsze deportacje rozpoczęły się już 12 października i objęły najpierw mieszkańców dzielnicy Orłowo. Domy, a nawet całe dzielnice, otaczane były przez kordony policji, która przy wyciu syren wkraczała do mieszkań i zmuszała wysiedlanych do ich natychmiastowego opuszczenia. Wygnańców pędzono następnie do punktów zbornych (np. przed cmentarzem na Witominie), gdzie oczekiwali na sformowanie transportu. Po jego skompletowaniu ludność gromadzono przed dworcem kolejowym (od strony ul. Morskiej) i po rewizji osobistej wywożono wagonami towarowymi w kierunku Częstochowy, Kielc, Siedlec i Lublina. W akcji wysiedleńczej brały udział oddziały żandarmerii, policji porządkowej, Selbstschutzu, SA i SS.

Miasto zamieszkiwało przed wojną ok. 127 tys. ludzi. W grudniu 1940 r. na terenie powiatu miejskiego Gdynia 62 tys. osób, co oznaczało spadek o 56 procent w porównaniu z czerwcem tego samego roku. Miasto było już wówczas wyraźnie opustoszałe.

W najbliższą niedzielę (11 października) odbędą się uroczystości upamiętniające te wydarzenia.

Program uroczystości:

niedziela, 11 października:

- godz. 12.30, kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa przy ul. Armii Krajowej 46 – Msza św. w intencji wypędzonych Gdynian – poległych w czasie wojny, cierpiących biedę i prześladowania na wygnaniu oraz tych, którzy niedawno od nas odeszli;
wtorek, 13 października:
- godz. 12.00 – dworzec kolejowy Gdynia Główna – złożenie kwiatów i zapalenie zniczy ad memoriał Wypędzonych Gdynian;
- godz. 12.30 – Plac Gdynian Wysiedlonych – uroczystości pod pomnikiem Gdynian Wysiedlonych z udziałem prezydenta Gdyni, Wojewody Pomorskiego, parlamentarzystów, przedstawicieli IPN, duchowieństwa i mieszkańców. W programie złożenie kwiatów i zapalenie zniczy pod pomnikiem, odznaczenia medalem Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej oraz wbijanie pamiątkowych gwoździ w drzewce sztandaru Stowarzyszenia Gdynian Wysiedlonych. 
Uwaga! W związku z uroczystością nastąpi zmiana organizacji ruchu:
w godz. 6.00 - 13.00  - ul. Starowiejska (na odcinku za skrzyżowaniem  z ul. Dworcową) zostanie zawężona do jednego pasa ruchu; 
w godz. 12.00 - 13.00  - zostanie zamknięty odcinek ul. Starowiejskiej prowadzący ruch do ul. Dworcowej.
Wszystkich kierowców prosimy o podporządkowanie się zmianom organizacji ruchu i poleceniom wydawanym przez funkcjonariuszy zabezpieczających ruch.

Tagi: