Lipce - pod trzema świniami gościł nawet Jan III Sobieski

Lwi Dwór to liczący już ponad 350 lat duży, dwupoziomowy dom podcieniowy przy Trakcie św. Wojciecha. Jest to prawdopodobnie najstarszy dom podcieniowy w Gdańsku. Dotychczas, mimo gruntownego remontu ,nie miał szczęścia do właścicieli.

Osiedle Lipce, składa się z dwóch historycznych części: wsi rycerskiej Lepsch, wzmiankowanej w 1350 roku, i osady karczemnej przy drodze z południa do Gdańska. Po raz pierwszy karczma należąca do kościoła św. Wojciecha, miała być wymieniona już w 1327r. Nazwa karczmy, Dobry Zajazd, dała niemiecką nazwę powstałej przy niej osadzie Guteherberge. Od połowy XVI wieku miejscowe sołectwo przekazano, jednej z najbardziej wpływowych rodzin w Gdańsku - Ferberom. Powstał Dwór z osobną karczmą oraz wspaniały park leśny ze stawami rybnymi. To tutaj burmistrz Constantin Ferber gościł przybywającego do Gdańska króla polskiego Jana III Sobieskiego, tu też odbyło się powitanie króla przez reprezentację gdańskich cechów. Wśród gdańszczan zajazd cieszył się dużą popularnością, zwany był "Drei Schweineskoepfe" ("Trzy Świńskie Łby") - od herbu rodziny, dobrze znanego chociażby z portalu plebanii Kościoła Mariackiego. Karczma miała przywilej wyszynku i warzenia piwa i w różnych okresach czasu nosiła nazwy "Łabędź" i "Biała Karczma". Ostatnim właścicielem był Eugen Kriesel, zmarł on w dniu 26 czerwca 1945 roku w rosyjskiej niewoli w Grudziądzu.

Herb Ferberów na portalu plebanii Bazyliki Mariackiej

Kolumny były wyznacznikiem statusu społecznego

Niestety, budynek karczmy nie przetrwał. Do dziś możemy podziwiać jeden z budynków całego założenia. Znajdujący się na terenie gdańskiego osiedla Lipce Lwi Dwór jest typowym, dla dawnej zabudowy Żuław, budynkiem osadnictwa holenderskiego. Domy podcieniowe były budynkami łączącymi funkcje mieszkalne z magazynowymi. Podstawową ich cechą jest podcień, określany także jako podsień. Jest to otwarta na zewnątrz przestrzeń w przyziemiu budynku, ograniczona od góry tzw. wystawką, wspartą na rzędzie słupów. Musiał on być na tyle głęboki, żeby umożliwić podjazd wozu z załadunkiem. Poddasze przeznaczane było na magazyn, głównie zboża, które wciągane było przez specjalny luk w stropie. Na parterze natomiast znajdowały się pomieszczenia mieszkalne. Wystawka, najbardziej wysunięty element, nabierała reprezentacyjnego charakteru, z tego też względu rama słupowa, często była bogato zdobiona.

Lwi Dwór w Lipcach, 1935 r.

Żuławski unikat w centrum Gdańska

Lwi Dwór reprezentuje w tej chwili najstarszą formę tego typu konstrukcji. Na podstawie badań dendrochronologicznych datowany jest na 1572 r. Wzniesiono go na planie prostokąta, w konstrukcji ryglowej, przy wykorzystaniu drewna dębowego. Podcień posiada 9 podpór, co świadczy o dużej zamożności rodu Ferberów, ilość kolumn i zdobienia były swego rodzaju wyznacznikiem statusu społecznego. Z Konstrukcji szachulcowek do dzisiejszego dnia w niezmienionym kształcie zachowały się elementy drewnianej więźby dachowej i ówczesne rozwiązania ciesielskie. Pierwotny szkielet konstrukcji - wypełniony wikliną i gliną, został zastąpiony cegłami w latach 60. XX wieku.

Lwi Dwór w 2003 roku kupił wraz z otaczającym terenem od miasta gdańszczanin, Eugeniusz Lorek. Nowy właściciel zamierzał urządzić we wnętrzu na górnej kondygnacji mieszkanie, parter na cele gastronomiczne. Interes najwyraźniej się nie powiódł. Odnowiony Lwi Dwór wystawiony jest na sprzedaż za łączną kwotę 1,6 mln złotych, niestety dotychczas nie znalazł się nabywca, który objął by opieką unikatowy obiekt z wielką historią.

Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila. 

Tagi: