Sekcje zwłok wykonuje się współcześnie przede wszystkim, aby ustalić przyczynę śmierci. W dawnych czasach pozwalały także na lepsze poznanie tajemnic naszego organizmu: organów oraz sposobu funkcjonowania ludzkiego organizmu. Badanie pośmiertne wykonywano już od czasów starożytnych. Natomiast w epoce nowożytnej bardzo popularne były publiczne sekcje. Kiedy taka pierwsze publiczna sekcja miała miejsce w Gdańsku?
Gdańskie Gimnazjum Akademickie
W 1558 r. zostało utworzone protestanckie Gdańskie Gimnazjum Akademickiego, gdzie nauczano na bardzo wysokim poziomie. W opuszczonym przez zakon franciszkanów klasztorze (obecnie Muzeum Narodowe przy ul. Toruńskiej) powstała szkoła, gdzie wykładano m.in. poziomie teologię, filozofię, etykę, prawo, historię, gramatykę, fizykę, astronomię, oraz medycynę. Dużą rolę w tej ostatniej przykładano oczywiście do znajomości ludzkiej anatomii. Początkowo zajęcia z medycyny były tylko teoretyczne i opierano się na podręczniku Filipa Melanchtona. Wykłady odbywały się dwa razy w tygodniu i były przeznaczone dla najstarszej klasy. Sytuację zmienił dopiero Joachim Oelhaf, gdańszczanin, który swą wiedzę zdobywał m.in. w Padwie i Wittenberdze oraz dziecko pewnej mieszkanki Pruszcza.
Anna Krop
Anna Krop była córką grabarza Szymona Bennekena, mieszkanką Pruszcza Gdańskiego. W lipcu 1612 r. poślubiła szewca wiejskiego Barłomieja Kropa. Nie wiadomo dokładnie, kiedy Anna zaszła w ciążę, ale jej pierwszy poród rozpoczął się 27 lutego 1613 r., o godzinie 6 rano. Kobieta urodziła trójkę dzieci, dwie zdrowe dziewczynki oraz jeszcze jedno dziecko, którego płci nie ustalono. Dziecko zostało określone jako „płód monstrualny”. Najprawdopodobniej musiało posiadać zespół wad wielonarządowych.
Niestety żadne dziecko Anny nie przeżyło. Najszybciej zmarło dziecko z licznymi wadami. Pierwsza córka dożyła 1 marca, natomiast druga odeszła następnego dnia. Nie była to sytuacja niecodzienna w tamtych czasach. Przed ukończeniem pierwszego roku życia umierało co trzecie dziecko, a niemowlęta z mnogiej ciąży, urodzone prawdopodobnie przedwcześnie, nie miały już większych szans. Jednakże Anna Krop przeszła do historii, ponieważ jej dziecko zostało poddane publicznej sekcji, dokładnie opisane i narysowane.
Karta tytułowa publikacji zawierającej opis noworodka poddanego publicznej sekcji zwłok w 1613 roku przez Joachima Oelhafiusa w Gdańsku
Gdańska lekcja anatomii doktora Oelhafa
Dla doktora Oelhafa nie była to oczywiście pierwsza sekcja, jaką przeprowadził w rodzinnym mieście. Dokonał m.in.: sekcje zwłok dziecka z patologią wątroby oraz Bartholomaeusa Keckermanna, profesora Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. Były to sekcje niepubliczne. Publicznie zaprezentował ok. 1605 r. sekcję głowy mężczyzny. Jednakże do historii medycyny Oelhaf przeszedł dzięki badaniom zdeformowanego ciała noworodka.
Joachim Oelhaf 28 lutego 1613 r. wykonał na dziecku Anny Krop, pierwszą publiczną sekcję zwłok nie tylko w Polsce, ale także w Europie Środkowej. Sekcja miała miejsce w sali małego refektarza zespołu pofranciszkańskiego w Gdańsku.
Do naszych czasów zachował się protokół posekcyjny, wysłany przez Oelhafa wysłał Casparowi Bauhinowi, szwajcarskiemu lekarzowi, anatomowi i botanikowi. Później Bauhin opublikował go we wznowieniu swojego dzieła. Oelhaf dokonał bardzo dokładnego opisu noworodka. Lista wad wrodzonych, przedstawienie noworodka z Pruszcza, bardzo szczegółowy opis ustaleń medyka liczy kilka stron.
W ten sposób nazwisko Oelhafa, siedemnastowiecznego lekarza z Gdańska, przeszło do historii medycyny. W Gdańsku również mieliśmy naszego rembrandtowskiego doktora Tulpa, przeprowadzającego lekcję anatomii.
Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.