Historia politycznej propagandy: spuścizna systemu ZSRR

W historii politycznej propaganda odgrywała znaczącą rolę zarówno w społeczeństwach demokratycznych, jak i reżimach totalitarnych i autorytarnych. Szczególna rola jaka była przypisywana propagandzie miała miejsce w ideologiach totalitarnych, gdzie próbowano osiągnąć cel za pomocą odpowiedniego wychowania moralnego i politycznego.

Łacińskie słowo propagere oznacza rozciągać oraz krzewić, po raz pierwszy pojawia się w obecnym kształcie w roku 1622 wraz z powołaniem przez papieża Grzegorza XV Kongregacji Propagandy Wiary. Przez kolejne lata propaganda nie miała jednak masowego charakteru z uwagi na brak środków masowej komunikacji oraz niewielkie elity władzy. Panujący zdawali sobie sprawę z tego, że niezwykle istotnym jest wpływanie na opinie społeczne, czego dowodem było np. blokowanie niektórych numerów czasopism. Wraz z industrializacją, procesem walki z analfabetyzmem oraz urbanizacją coraz więcej osób zaczęło uczestniczyć w życiu publicznym. Masowość środków komunikacji doprowadziła do tego, że władza oraz inne grupy interesu zaczęły wpływać na ogół wyborców w rozumieniu dzisiejszego znaczenia słowa propaganda. Tego typu przykład mieliśmy w sowieckiej Rosji, gdzie od początku przywiązywano olbrzymią rolę do działań wizerunkowych. 

Wróg klasowy

W komunizmie posługiwano się przede wszystkim pojęciem „wroga klasowego”. Był to zależnie od okresu rozwoju, drobny handlarz, amerykański szpieg lub kułak, czyli bogaty chłop. Ukierunkowanie negatywnego wizerunku na takie osoby, były klasycznym przejawem motywu mimetycznego, czyli znajdowaniem „kozła ofiarnego”. Dla przykładu akcja rozkułaczania na Ukrainie, miała udowodnić, że centralnie sterowana gospodarka jest w stanie poradzić sobie z zapotrzebowaniem na żywność olbrzymiego imperium, jakim był ówcześnie Związek Radziecki. W 1930 roku w związku z tymi wydarzeniami wybuchły masowe bunty przybierające nierzadko charakter walki powstańczej, radzieckie gazety winnymi uczyniły właśnie powstańców.

Amerykanie w potrzasku

Związek Radziecki dbał również o propagandę zewnętrzna, aż do lat 70 na zachodzie partie komunistyczne uznawały go za „wzorcowy” przykład poszanowania praw człowieka. Wśród grup represjonowanych poprzez zsyłanie do obozów pracy, paradoksalny jest przykład Finów amerykańskich. Około 25 tyś. tych robotników przyjechało z USA podczas wielkiego kryzysu na zaproszenie propagandy radzieckiej do pracy w fabrykach jako wykwalifikowani robotnicy. W końcu lat 30 zostali oni uznani za „element niepewny politycznie” i w całości wysłani do gułagu. 

Dziedzictwo Związku Radzieciego

Wpływ propagandy komunistycznej widać szczególnie po latach, gdzie nawet prezydent Wladimir Putin, mówi o upadku Z.S.R.R jako o katastrofie geopolitycznej. Co istotne Rosja jako spadkobierca Związku Radzieckiego, do dzisiaj wykonuje bardzo dużą pracę w dziedzinie propagandy by nie dopuścić do umasowienia wiedzy o zbrodniach komunistycznych czym przedłuża dawną propagandę. Publikowanie tekstów o rzekomych zbrodniach polskich w czasie wojny 1920 jest normalne, natomiast zbrodnia Katyńska, jest w Rosyjskich mediach, kulturze i nauce tematem tabu. Tłumaczenie jest oparte na tym, że godziło by to w dobre imię Armii Czerwonej, która w Rosji jest uważana za „nietykalną” medialnie ze względu na wkład w II wojnę światową.

SAMSUNG DIGIMAX 420

Piotr Celej

Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila. 

Tagi: