Zbliża się 98 rocznica powołania przez Józefa Piłsudskiego Polskiej Marynarki Wojennej. Z tej okazji warto zatrzymać się przy jej pierwszym dowódcy - komandorze Bogumile Nowotnym
„Z dniem 28 listopada 1918 r. rozkazuję utworzyć marynarkę polską” - Tym rozkazem w kolejną rocznicę zwycięskiej Bitwy pod Oliwą, zaledwie dwa tygodnie po odzyskaniu niepodległości, Józef Piłsudski powołał do życia polską marynarkę wojenną. Jej pierwszym dowódcą mianował pułkownika marynarki Bogumiła Nowotnego, dowodzącego podczas pierwszej wojny światowej Austro – Węgierskim Pancernikiem Erzherzog Karl. Tak komandor Nowotny wspominał ten dzień -...28 listopada 1918 roku zjawiłem się z polecenia generała Szeptyckiego w pałacu belwederskim. W poczekalni siedział kapitan legionowy Wieniawa-Długoszowski, przyboczny adiutant Piłsudskiego (…) Po krótkim wyczekiwaniu wyszedł z salonu Piłsudskiego najpierw generał Szeptycki, a za nim prezes ministrów Moraczewski, trzymając podpisany przez naczelnika dekret, mocą którego została utworzona polska Marynarka Wojenna, a ja zostałem równocześnie mianowany jej szefem.
(komandor Bogumił Nowotny)
Utworzenie Marynarki Wojennej było decyzją odważną i wizjonerską. W 1918 roku Polska nie posiadała dostępu do morza. Liczono się już jednak z rychłym zajęciem przez Polskę Pomorza. Ponieważ na wschodniej granicy młodego państwa, usianej gęsto rzekami, jeziorami i rozlewiskami, trwały walki z Ukraincami i sowietami, energicznie przystąpiono do zabezpieczenia pozaborczych jednostek rzecznych, które gromadzono w pierwszym polskim porcie wojennym Modlin. Pierwszymi zakupionymi okrętami były także jednostki rzeczne. Pod koniec roku 1918 powołano do życia I Batalion Morski i Flotyllę Wiślaną. Cztery miesiące później zorganizowano Flotyllę Pińską, która w związku z rozpoczynającą się wojną, zyskała strategiczny priorytet. Sekcja Marynarki 2 maja 1919 roku przekształcona została w Departament dla Spraw Morskich (DSM), podlegający bezpośrednio Ministrowi Spraw Wojskowych. Jego szefem został kontradmirał Kazimierz Porębski, a jego zastępcą kontradmirał Wacław Kłoczkowski a później komandor Jerzy Świrski. Utworzono też, już oficjalnie, bazę marynarki wojennej w Modlinie. Z początkiem 1920 roku, po przejęciu Pomorza, pierwszą bazą morską polskiej marynarki wojennej stał się Puck.
A co się stało z komandorem Nowotnym? 11 marca 1919 podał się do dymisji. W tym samym roku został na własną prośbę zwolniony ze służby czynnej. Potem był jednym z organizatorów Towarzystwa Żeglugowego "Sarmacja", którego został dyrektorem zarządzającym. 2 lutego 1920 kupił w Kopenhadze pierwszy statek dla "Sarmacji" (SS Kraków), będący pierwszym polskim statkiem na Bałtyku. W 1934 wyjechał do Włoch, gdzie zmarł 17 listopada 1960 roku. Pozostawił po sobie pamiętnik, który znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.
Właśnie… Z okazji 98. rocznicy Odtworzenia Marynarki Wojennej Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni (ul. Zawiszy Czarnego 1B) zaprasza zwiedzających w poniedziałek 28 listopada na dzień otwarty (od godz. 10.00 do 16.00).
(RED) BG, fot. Domena Publiczna Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni
Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.