Gdzie znajdował się Zantyr?

Historia większości krzyżackich ośrodków została dokładnie przebadana. Jedną z nielicznych „białych plam jest lokalizacja Zantyru, dawnego grodu obronnego.

Zantryr jako nazwa jest pochodzenia pruskiego, nie wiadomo jednak kiedy miejscowość powstała.

Siedziba biskupa

Pierwsze kronikarskie wzmianki o Zantyrze pojawiają się w roku 1240 i są autorstwa biskupa misyjnego Chrystiana z Oliwy. Biskupem został już w roku 1215, mianowany przez papieża do misji chrystianizacyjnej Prusów. Misja miała charakter pokojowy, ale nie omieszkano wybudować nowomianowanemu biskupowi grodu obronnego. Miasto w którym Chistian ulokował się nazywano Zantyrem, wybudowane zostało podczas rządów księcia Świętopełka.

Wewnątrz obronnego grodziska powstał murowany kościół misyjny, który jednocześnie służył jako miejsce ostatniej obrony. Na Nogacie znajdował się również port, który miał ułatwić prowadzenie chrystianizacji. Sam Chistian nie zagrzał jednak długo miejsca w Zantyrze, bowiem już po kilku lach przeniósł się do Chełmna. W 1232 roku został pojmany podczas misji chrystianizacyjnej i w trakcie niewoli utracił większość swoich ziem. Traktowany był bowiem przez Krzyżaków jako konkurent do przejęcia nowoschrystianizowanych ziem pruskich. Rycerze zakonni najpierw spalili gród a w 1250 roku doprowadzili do przekazania klasztoru i posiadłości w ich ręce.

Klasztor rozebrano w okolicach 1274 roku, zaś cegły uzyskane z rozbiórki posłużyły do budowy zamku w Malborku.

Poszukiwania i współczesność

Zantyr pojawił się również na kartach historii podczas wojny 13 letniej kiedy późniejszy kościół obsadzili krzyżaccy najemnicy i utrudniali żeglugę Nogatem. Dzisiaj historycy uważają, że miejsce utożsamiane z Zantyrem to dzisiejsza Biała Góra. Grodzisko miało znajdować się na wzgórzu nad wsią, zaś port w okolicach, gdzie w latach 2010-2012 powstała przystań Biała Góra. Powstałą w ramach projektu Pętla Żuławska marina jest dzisiejszą chlubą okolicy jak niegdyś kościół cysterski pokojowej misji chrystianizacyjnej biskupa Chrystiana. Przystań składa się nie tylko z nabrzeża, ale i zaplecza socjalnego i hangarów zimowych. Patronat nad przystanią sprawuje Polski Klub Morski.

Piotr Celej

Tagi: