Kobieta, z brodą i jeszcze w dodatku na krzyżu. Pracownicy Muzeum Archeologicznego w Gdańsku przygotowali turystom zaglądającym do hallu  siedziby placówki w Domu Przyrodników przy ulicy Mariackiej, wyjątkowo atrakcyjny Zabytek Miesiąca.

Brodata kobieta na krzyżu, którą możemy oglądać na plakietach pielgrzymich w Muzeum Archewologicznym, to święta Wilgefortis, w Niemczech znana pod imieniem Kumeris (Cumeris) bądź Kümmernis, w Holandii jako Sint (Sente) Ontkommer oraz Onkomena, w Skandynawii – Onkomena, w Czechach – Starostka, a w krajach romańskich jako św. Eutropia lub Liberata. Jej wspomnienie obchodzono 20 lipca. Imię świętej powstało z połączenia dwóch łacińskich słów: virgo (dziewica) oraz fortis (silna). Autentyczność tej świętej jest obecnie kwestionowana przez Kościół, lecz niegdyś jej kult był popularny w całej średniowiecznej Europie. Zgodnie z legendą Wilgefortis miała być chrześcijanką, córką króla Luzytanii, który chciał ją wydać za poganina. Po odmowie została zamknięta w lochu, gdzie żarliwie modliła się o ratunek przed niechcianym związkiem, jako że ślubowała swoje dziewictwo Chrystusowi. Rankiem okazało się, że stał się cud i wyrosła jej broda. Niedoszły oblubieniec zrezygnował z takiej kandydatki na żonę, a rozwścieczony ojciec kazał dziewczynę ukrzyżować. W taki sposób święta stała się patronką uciemiężonych kobiet i co ciekawe, także muzykantów. To ostatnie miało związek z innym podaniem, które głosiło, iż pewnego dnia pod sławnym krucyfiksem z miasta Lukka w Toskanii usiadł grajek i z całego serca zagrał tak pięknie do znajdującej się na krzyżu rzeźby Chrystusa ubranego w bogate, królewskie szaty, że ten z wdzięczności zrzucił mu w darze srebrny but. Ponieważ w czasach średniowiecza Chrystus był zazwyczaj ukazany jedynie w przepasce biodrowej, pojawiła się teza, że na krzyżu z Lukki znajdowała się właśnie św. Wilgefortis. Na Pomorzu Gdańskim znajdziemy wyobrażenie świętej na średniowiecznych freskach katedry w Kwidzynie oraz w kościele farnym pw. św. Mateusza w Nowym nad Wisłą, co wskazuje na popularność tego kultu w północnej Polsce w czasach zakonu krzyżackiego.Z Gdańska znamy dwie plakietki pielgrzymie z wyobrażeniem św. Wilgefortis na krzyżu (GKPP 1013 i GKPP 961), są to znaleziska unikatowe w skali światowej. Zabytki odkryto podczas badań przy ulicach Szerokiej oraz Żytniej w Gdańsku.

(Red.) MAG oprac. bg fot Muzeum Archeologiczne w Gdańsku

Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.