1 czerwca rozpoczną się badania archeologiczne, badania warunków środowiskowych oraz aktualizacja inwentaryzacji drzewostanu Wielkiej Alei Lipowej w Gdańsku. Prace mają potrwać do końca września.
Celem wszystkich podejmowanych przez GZDiZ działań jest powstrzymanie procesu naturalnej degradacji drzewostanu oraz przywrócenie wartości historycznych założenia. Od początku czerwca na terenie Alei pracować będzie dwóch wykonawców.
Drzewostan Wielkiej Alei Lipowej na dziś liczy 597 egzemplarzy drzew, na które składają się zarówno lipy holenderskie (nasadzenia z lat 1768-1770, 1815-1945), lipy drobnolistne, szerokolistne i krymskie (nasadzenia po roku 1945). Przed wykonawcami stoją dwa zadania - pierwsze to szczegółowa inwentaryzacja lip wchodzących w skład Wielkiej Alei Lipowej wraz z opisem stanu zdrowia drzew, występujących gatunków chronionych oraz wskazanie niezbędnych prac pielęgnacyjnych dotyczących każdego drzewa. Badania przeprowadzi zespół architektów krajobrazu i ornitologa. Drugie zadanie to wykonanie badań warunków środowiskowych mających wpływ na żywotność drzew obejmujących 30 wybranych drzew z Wielkiej Alei Lipowej oraz 10 drzew rosnących w pobliskim parku, stanowiących próbę kontrolną. Tu zostaną wykonane szczegółowe analizy gleby, badanie organizmów żyjących w obrębie drzew, dostępność wody opadowej, dwukrotne badanie liści pod kątem stresu termicznego i zanieczyszczeń. Badania będą wykonywane przez zespół architektów krajobrazu, ornitologa, mykologa i gleboznawcę.
Lipowa kartoteka
W wyniku inwentaryzacji dla każdego z drzew, znajdujących się w Wielkiej Alei Lipowej założona zostanie indywidualna karta, zawierająca wymiary, precyzyjną lokalizację na podstawie danych z systemu GPS, a także dokumentację fotograficzną. W karcie drzewa znajdą się również informacje na temat jego stanu zdrowotnego, technicznego, kondycji aparatu asymilacyjnego czy zwierząt, roślin i grzybów, występujących w części nadziemnej drzewa.
Archeolodzy do dzieła!
Badania archeologiczne w ciągu wewnętrznych pasów zieleni Wielkiej Alei Lipowej, wykona Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, na podstawie decyzji Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zezwalającej na prowadzenie badań. W trakcie badań zostanie wykonywania dokumentacja pomiarowa, fotograficzna oraz analityczna badanych obiektów.
Celem badań archeologicznych jest zbadanie przebiegu zachowanych nawarstwień archeologicznych związanych z budową Wielkiej Alei w 1768-1770 r. oraz jej późniejszymi przekształceniami i użytkowaniem tj. wyłożeniem bruku, budową torów dla tramwajów konnych w 1872 roku, budową kolektora ściekowego w 1892 roku, czy też gruntowną przebudową w 1926 roku. Bardzo ważnym aspektem jest uchwycenie elementów pierwotnej infrastruktury nawodnienia grawitacyjnego, widocznego na rysunku Daniela Chodowieckiego z 1773 r.
Przez ponad 200 lat Aleja była ulubionym miejscem spacerowym mieszkańców oraz traktem komunikacyjnym dla powozów. Badanie nawarstwień związanych z użytkowaniem terenu, może przynieść dodatkowe informacje na temat kultury materialnej mieszkańców.
Archeolodzy będą pracować etapami, w prostokątnych wykopach założonych prostopadle do jezdni. Łączna planowana powierzchnia sondaży to 154 m2.
Kwerenda historyczna czyli powrót do źródeł
Kolejnym krokiem będzie kwerenda archiwalna i analiza zgromadzonych źródeł pisanych, kartograficznych oraz ikonograficznych dotyczących Wielkiej Alei Lipowej w Gdańsku w przedziale czasowym obejmującym okres od przygotowań do założenia Wielkiej Alei Lipowej w Gdańsku aż do przekształceń dokonanych w latach siedemdziesiątych XX wieku.
Badania archeologiczne, kwerenda historyczna oraz szczegółowa inwentaryzacja pozwolą na uzyskanie możliwie szczegółowej wiedzy na temat pierwotnego kształtu Alei, stworzonego przez burmistrza Gdańska Daniela Gralatha w II połowie XVIII wieku i wykonanie aktualizacji posiadanej koncepcji rewaloryzacji Wielkiej Alei Lipowej.
Trochę historii
Wielka Aleja Lipowa założona została w latach 1768 - 1770 r. Kolejne nasadzenia miały miejsce około 1815 r. Następne uzupełnienia pochodzą z czasu przedwojennego i powojennego. Po wojnie zachwiano jednorodny skład gatunkowy Alei sadząc lipy kilku gatunków, zmieniono też moduł nasadzeń. Wielka Aleja Lipowa to czterorzędowa kompozycja przestrzenna o długości 2,042 km, szer. 34,53. Pierwotnie obsadzona 1416 lipami holenderskimi (po 354 w każdym rzędzie). Po II Wojnie Światowej podczas prac konserwatorskich doliczono się w Alei 1311 drzew. W latach 70 tych XX wieku w związku z wzmożonym zamieraniem drzew spowodowanym pracami budowlanymi w układzie komunikacyjnym dosadzono ok. 220 lip.
Obecnie Aleja liczy 597 drzew. Wiek drzew jest bardzo zróżnicowany od kilkunastu lat do 250. W wieku powyżej 70 lat jest ponad 400 drzew. Ponad 100 ma 250 lat.
Wielka Aleja Lipowa wpisana do rejestru zabytków została w 1967 r. pod numerem 285. Autorem projektu Alei jest kapitan Patzer, a jej fundatorem burmistrz miasta Gdańska Daniel Gralath. Dziś pozostaje jako jedna z najstarszych w Europie.
Info/foto: GZDiZ
Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.