Najstarsze ślady działalności człowieka na terenie Pruszcza Gdańskiego pochodzą z neolitu, czyli sprzed kilku tysięcy lat. Jednak największe cmentarzyska na obszarze obecnego miasta funkcjonowały w okresie wpływów rzymskich, około I–IV/V wieku. Dzięki odkryciom archeologów i analizom antropologów wiadomo, jak zmieniało się życie tutejszych ludzi. Teraz tę historię może poznać każdy, kto zwiedzi wystawę w Domu Wiedemanna.
Wystawę "Mieszkańcy Pruszcza Gdańskiego sprzed dwóch tysięcy lat" przygotowały dwie instytucje: Miasto Pruszcz Gdański oraz Muzeum Archeologiczne w Gdańsku. Jak podkreślają zgodnie Ewa Trawicka, dyrektor Muzeum Archeologicznego w Gdańsku oraz Janusz Wróbel, Burmistrz Pruszcza Gdańskiego, nowy projekt to kontynuacja współpracy, która rozpoczęła się ponad dekadę temu, przy tworzeniu skansenu – faktorii z czasów rzymskich. Nowa wystawa składa się z kilkunastu dużych ilustrowanych posterów i filmu pokazującego historię badań na pruszczańskich cmentarzyskach. Towarzyszy jej katalog wydany w dwóch językach: polskim i niemieckim. Dla dzieci urządzono kącik edukacyjny, gdzie można zdobyć symboliczną odznakę Młodszego Antropologa. Organizatorzy zapowiadają również oprowadzanie kuratorskie.
Podstawą opowieści o dawnych pruszczanach są wyniki badań antropologicznych. Badając szczątki zmarłych antropolog może wyciągnąć wnioski na temat jakości życia dawnej populacji. Analizuje się między innymi: średni wiek życia, płeć, wymieralność i płodność badanej grupy, wzrost i stan zdrowia, wpływ niekorzystnych warunków życia.
— Badania antropologiczne dają wspaniałą możliwość poznania, jak kiedyś żył człowiek, jak wyglądał, na co chorował i skąd przybył — mówi kurator wystawy, antropolog dr Aleksandra Pudło. — Odkrycia w Pruszczu Gdańskim umożliwiły poznanie dawnych mieszkańców tego miasta, którzy żyli i rozwijali się przez 600 lat w okresach przedrzymskim i wpływów rzymskich. Trzeba przyznać, że są to niezwykłe dzieje, które nie kończą wraz z upadkiem Imperium Romanum.
Autorka wystawy zwraca uwagę na potencjał archeologiczny Pruszcza Gdańskiego. Pierwszych odkryć „starożytności pomorskich" dokonano tu już pod koniec XIX wieku. Na jednej z plansz można zobaczyć mapę miasta i okolic, a na niej zaznaczonych 50 stanowisk archeologicznych. Muzeum Archeologiczne w Gdańsku podzieliło się również archiwalnymi zdjęciami z wykopalisk prowadzonych w latach 60-tych i 70-tych ubiegłego stulecia. Emocje wzbudza wykaz cmentarzysk z wyszczególnionymi liczbami grobów i rysunkami. Trzeba być przygotowanym na to, że na wystawie dominują ilustracje przedstawiające szkielety.
— Po raz pierwszy podjęliśmy próbę zbudowania drzewa genealogicznego dawnych pruszczan na podstawie analizy podobieństw i różnic morfologicznych między badanymi populacjami — wyjaśnia dr Aleksandra Pudło. — Wyniki okazały się niezmiernie ciekawe. Ta analiza pozwoliła nam wyznaczyć kolejne pokolenia dziadków, wnuków i prawnuków.
Interesującym wątkiem ekspozycji są związki między dawną ludnością z terenu Pruszcza Gdańskiego a innymi społecznościami żyjącymi w okresie wpływów rzymskich (od początków naszej ery) oraz w średniowieczu. Okazuje się, że kontakty handlowe i kulturowe były wówczas silne, różne grupy wpływały na siebie, wymieniając dobra materialne i dzieląc się osiągnięciami cywilizacyjnymi.
Dom Wiedemanna jest miejscem idealnym do poznawania historii Pruszcza Gdańskiego. Ten zabytkowy, XIX-wieczny budynek został odrestaurowany przez gminę i przystosowany do działalności kulturalnej. Od 1847 roku przez kolejne lata właścicielem willi był dr Hermann Wiedemann: lekarz, ale też zasłużony działacz społeczny i honorowy obywatel, zaangażowany w rozbudowę Pruszcza.
– Wspólne przedsięwzięcie muzeum i miasta to jedna z dwóch najważniejszych, można śmiało powiedzieć: przełomowych wystaw o tematyce historycznej, jakie pokazujemy w tym roku w progach Domu Wiedemanna – mówi Bartosz Gondek, Kierownik Referatu Ekspozycji i Dziedzictwa w Urzędzie Miasta Pruszcz Gdański. – Prezentowane na wystawie badania potwierdzają bowiem, że pod względem antropologicznym dawna ludność Pruszcza Gdańskiego dała początek przynajmniej części populacji funkcjonującej później w Elblągu czy w średniowiecznym Gdańsku.
W okresie wpływów rzymskich tereny dzisiejszego Pruszcza Gdańskiego były największym ośrodkiem osadniczym nad środkową częścią Zatoki Gdańskiej. Dlatego wystawa jest adresowana nie tylko do pruszczan, ale też mieszkańców Trójmiasta i osób zainteresowanych historią Gdańska oraz kulturą z okresu wpływów rzymskich. Ogólnie fascynujący jest sam proces badawczy, czyli sposób, w jaki archeolodzy i antropolodzy odkrywają fakty sprzed tysięcy lat. Paradoksalnie cmentarzyska są źródłem żywej wiedzy.
(Red.) Muzeum Archeologiczne, Dom Wiedemanna Krótka 6. Fot: materiały prasowe
Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.