Organizacją, która odgrywała znaczącą rolę w dwudziestoleciu międzywojennym – wychowując młody obywateli odrodzonego państwa polskiego było oczywiście harcerstwo. Jej członkowie zapisali się także w dziejach Polskiego Państwa Podziemnego podczas II wojny światowej, jak chociażby znani młodzieży szkolnej bohaterowie „Kamieni na szaniec. A. Kamińskiego.
Zasady działania tej organizacji warto sobie przypomnieć w związku z przypadającym 22 lutego (w dniu urodzin założyciela skautingu sir Roberta Baden - Powella) Dniem Myśli Braterskiej – obchodzonym przez organizacje harcerskie na całym świecie.
Harcerski etos wyrażało najlepiej uroczyste przyrzeczenie składane przez każdego członka i członkinię, a które brzmiało następująco:
„Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Ojczyźnie; nieść pomoc bliźniemu i być posłusznym prawu harcerskiemu”. Natomiast prawa harcerskie brzmiały następująco:
Na słowie harcerza polegaj, jak na Zawiszy.
Harcerz służy wiernie Ojczyźnie i dla niej spełnia sumiennie swoje obowiązki
Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim
Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza.
Harcerz postępuje po rycersku.
Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać
Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom oraz wszystkim swoim przełożonym.
Harcerz jest zawsze pogodny.
Harcerz jest oszczędny i ofiarny.
Harcerz jest czysty w myśli, mowie i uczynkach, nie pali tytoniu, nie pije napojów alkoholowych.
Interesująco idee harcerskie przybliżono w broszurze z epoki pt. „Harcerstwo jako czynnik odrodzenia katolickiego i narodowego” autorstwa A. Bogdańskiego wydanej w Warszawie w 1927 roku. Wśród nich wymieniono między innymi uspołecznienie. Rozumiano je następująco:
„Podstawą współżycia ludzi – to uczciwość i miłość czynna. Pierwszym prawem harcerskim jest to uczciwość społeczna – to realny fundament pod dalszą przepiękną nadbudowę miłości wszystkiego i wszystkich, od martwych kamyków począwszy, skończywszy na najbliższych sobie lub zupełnie obcych ludziach”. Kolejną ważna ideą była samodzielność czyli „cały sposób i metody wychowania harcerskiego oparte na samowystarczalności, zmuszają do wyrobienia samodzielności w życiu”. Chodziło o to aby przygotować harcerza do „zrobienia wszystkiego, co w zwykłem życiu jest potrzebnem, począwszy od ugotowania sobie obiadu, naprawienia ubrania, skończywszy na robotach artystycznych, nieraz o wysokiej wartości”. Bardziej dalekosiężnym celem była przebudowa społeczeństwa aby było samodzielne, zaradne, mężne, nieugięte w pracy i osiąganiu celów. Kolejnym ważnym celem było propagowanie radości życia. Jak podawano w wyżej wymienionej broszurze: „Radość życia, szerzenie, promieniowanie jej, apostolstwo radości – to jedno z najcenniejszych zadań Harcerstwa w dobie obecnej”.
Jak zapewniano celem harcerstwa była systematyczna praca nad sobą - „cały ten sposób pracy nad sobą jasny, radosny, pogodny, a skuteczny – dąży do pełnego harmonijnego rozwoju natury, wszystkich sił i skarbów w niej zawartych, sprawiając tem samem prawdziwą i głęboką radość pełnego Bożego życia”.
Oprac. dr Anna Krüger Referat Ekspozycji i Dziedzictwa Urzędu Miejskiego w Pruszczu Gdańskim
źródła:
A. Bogdański, Harcerstwo jako czynnik odrodzenia katolickiego i narodowego, Warszawa 1927.
ZHP, ZHR, Skauci... Jest dzień, który ich łączy (wiara.pl) dostęp 23.02.2022
Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila.