Faberge - historia z jajami

Mówimy Faberge – myślimy jajo. I słusznie. To bowiem jedyny chyba w historii przypadek, gdy jajo stało się drzwiami do sukcesu biznesowego. To mogło się wydarzyć się jedynie w Imperium Rosyjskim – choć prace sygnowane marką Faberge były znane na całym świecie. Do dziś ta marka kojarzy się z luksusem. Współczesne prace nią sygnowane osiągają bardzo wysokie ceny. Istne szaleństwo zaczyna sie natomiast, gdy mowa o jajkach z carskiej kolekcji. W tym przypadku "Faberge" oznacza minimum sześć zer w kwocie ceny...

Na początku był... Gustaw

Poczatki historii firmy złotniczej Faberge sięgają 1842 roku, gdy niejaki Gustaw Faberge założył pracownię złotniczą w Petersburgu. Mieściła się ona na ulicy Wielkiej Morskiej pod numerem 12 – i w zasadzie to są jedyne pewne wiadomości, ponieważ nie dokumentowano początków działalności firmy(gdyby tylko Gustaw wiedział co uczyni jego syn...). 30 maja roku pańskiego 1846 w stolicy Imperium na świat przychodzi Peter Carl.

W latach 1842 do 1860 pracownia złotnicza Gustawa Faberge w zasadzie nie wyróżnia sie spośród innych działających w stolicy. Nie odnosi sukcesu, po prostu prosperuje – mimo, że Gustaw jest całkiem zdolnym jubilerem. Ale to za mało żeby podbić petersburski rynek i serca najbogatszych Rosjan. W 1860 roku Gustaw decyduje się na wyjazd do Drezna, gdzie zabiera rodzinę. Petersburską firmą zarządza w tym czasie wspólnik Gustawa – Hiskias Pendin. 


Geografia uczy a konsekwencja się opłaca

W roku 1861 Peter Carl Faberge wyrusza w podróż po Europie. Odwiedza Frankfurt, Paryż, Florencję i Mediolan i nade wszystko uczy się i podpatruje. Doskonali techniki, szlifuje umiejętności. Do Petersburga powraca dopiero w 1865 roku i rozpoczyna pracę w firmie ojca. Kierownictwo nad petersburkim zakładem obejmuje w roku 1872, po siedmiu latach terminowania. Pierwszą podjętą przez niego decyzją było zatrudnienie w pracowni Eryka Kollina.

Peter Carl Faberge

 

Jajko z kurką otwiera drzwi

W ciągu kolejnych 10 lat pracownia jubilerska Faberge rozwija produkcję i mozolnie buduje pozycję. Peter Carl marzy o tytule złotnika dworu cesarskiego i dostawcy Gabinetu Jego Cesarskiej Wysokości. Okazja nadarza się w roku 1885 roku, gdy car Aleksander III zamawia w firmie Faberge pierwszy cesarski prezent wielkanocny w formie jajka. Było to pierwsze tak prestiżowe zamówienie. Peter Carl Faberge nie marnuje szansy. “Jajko z kurką” zachwyca cesarzową Marię Fiodorowną. Firma jubilerska otrzymuje wymarzony przez Petera Carla tytuł dostawcy dworu cesarskiego, a on sam zostaje ulubionym jubilerem carycy.

Pierwsze jajo Faberge(1885r) Jajko z kurką

Już dwa lata później, w 1887 roku Faberge otwiera oddział w Moskwie. To tutaj miały powstawać dzieła w stylu neoruskim oraz utrzymane w tradycyjnych historycznych stylach dawnej Rusi. W tym samym roku przeorganizowano pracownię petersburską. Jej nowym kierownikiem zostaje Michał Perchin. To on wznosi wyroby pracowni na wyżyny jakości i artyzmu. 

 

Marzenia się spełniają. Pełny sukces

W roku 1890 spenia się wielkie marzenie Petera Carla i zostaje on uhonorowany tytułem rzeczoznawcy Gabinetu Jego Cesarskiej Wysokości. Firma odnosi gigantyczny sukces i w Imperium nie ma konkurencji. Najbogatsi chcą Faberge. Od 1882 roku firma regularnie bierze udział w wielu miedzynarodowych wystawach sztuki i przemysłu. Za swoje wyroby Faberge zdobywa wiele nagród, medali i odznaczeń. W końcu wieku XIX firma odnosi sukcesy na arenie międzynarodowej. Od 1897 roku jest oficjalnym dostawcą dworu królestwa Norwegii i Szwecji. W tym samym czasie Faberge rozpoczyna okres handlowej ekspansji. W 1900 roku Peter Carl otwiera salon w Odessie, dwa lata później w Londynie, a potem w Kijowie.  Produkcja rośnie, wymagania najbogatszych klientów na świecie również – konieczna jest reorganizacja. W 1903 roku umiera Michał Perchin a jego miejsce zajmuje Henryk Wigström, pod którego kierownictwem udaje sie utrzymać mistrzowski poziom artystyczny i jakościowy.

Dom Faberge, Petersburg 

 

Kuźnia mistrzów

Firma Faberge zatrudniała bardzo wielu mistrzów, wybitnych artystów i projektantów. Na początku działalności, w roku 1882 firma zatrudniała 20 wykształconych pracowników. W roku 1896 już 455 i 31 uczniów. Po roku 1910 zatrudnienie wzrasta do 600 osób.

pracownia

 

Ta cholerna rewolucja i jeszcze bardziej cholerna wielka wojna...

Pierwsze oznaki kryzysu, coś w rodzaju wstrząsu przepowiadającego, nastąpiło w latach 1904 i 1905. Wtedy poraz pierwszy z carskiego dworu nie przyszło zamówienie z wielkanocne jajka. Miało to związek z ciężką sytuacją polityczną i fatalną w skutkach wojną z Japonią, w jaką uwikłało się Imperium. Już rok później wszystko zdawało się wracać do normy. Pierwsze poważne oznaki kryzysu firma zaczyna odczuwać w 1910 roku. Salon w Kijowie zostaje zamknięty. Pięć lat później upada pracownia w Londynie. Światowe stolice myślą tylko o wojnie, nikt już nie ma pieniędzy na błyskotki. Europejskie dwory cesarskie chwieją się w posadach i ład powersalski lada moment przestanie istnieć. Kres najstarszej pracowni kładzie rewolucja bolszewicka roku 1917. Zakład w Petersburgu zostaje zamknięty, przedsiębiorstwo znacjonalizowane, majątek skonfiskowany. Peter Carl Faberge opuszcza Rosję ocalając życie. Jedzie do Rygi, stamtąd do Berlina, Hamburga, Wiesbaden. Osiada w Szwajcarii. Umiera w Lozannie w 1920 roku.

Synowie Petera Carla Fabergé nie kontynuowali dzieła swego ojca i w 1951 za 25 tys. dolarów sprzedali markę i technologię rosyjskiemu emigrantowi Samowi Rubinowi, producentowi perfum z USA. Prawa przechodziły potem z rąk do rąk, aż w 1989 za 1,5 mld dolarów kupił je koncern Unilever. Marka jest obecna na rynku jubilerskim i oczywiście dalej oferuje slynne jaja, natomiast jej pozycja kolejny raz z mozołem jest wykuwana przez artystów. Na odbudowę marki potrzebne są dekady. A powrót do szczytu potęgi sprzed I wojny światowej wydaje się być niemożliwy...

Karolina Łucja Białke

 

Źródła:

A. Szymański Faberge – historia i arcydzieła

A. Szymański  Fabergé Karol Gustawowicz. [W]: A. Szymański (red.): Złotnicy dworu Romanowów. Słownik biograficzny

foto/pinterest, wikipedia, www.faberge.pl

 

Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila. 

Tagi: