O gdańskich browarnikach

Prawo warzenia piwa na własne potrzeby przysługiwało początkowo każdemu obywatelowi Gdańska. Stopniowo działalność tę przejmowali profesjonalni browarnicy. U schyłku średniowiecza i na początku czasów nowożytnych browarnicy stali się jedną z najpotężniejszych korporacji rzemieślniczych Gdańsku, co w XVI i XVII wieku doprowadziło do licznych konfliktów z Radą Miasta.

Najstarsze wzmianki o działalności browarników w Gdańsku pochodzą z 1342 roku; w tym czasie powstał cech piwowarów na Głównym Mieście. Spis browarników z 1416 roku zawierał nazwiska 376 osób; w podobnym spisie z 1551 roku wymieniono z nazwiska 146 browarników. Zmniejszenie się liczby browarników miało związek z komasacją browarów. Bogatsi posiadali zazwyczaj więcej niż jeden browar. Np. osiadła na Starym Mieście rodzina Hewelke (z której wywodził się gdański astronom – i również browarnik – Jan Heweliusz) miała w 1580 roku w posiadaniu aż 12 browarów. Potentaci w branży browarniczej byli bardziej przedsiębiorcami organizującymi produkcję piwa niż zwykłymi rzemieślnikami. Ubożsi browarnicy dzierżawili browary od bogatszych członków korporacji. Gdańskie browary warzyły piwo jedynie 2−3 razy w tygodniu.
W średniowieczu i na początku czasów nowożytnych większość browarników prowadziła działalność na Głównym Mieście: przy ul. Ogarnej (do 1378 roku ulica ta nosiła nawet nazwę Brauergasse – Browarnicza), Szerokiej, Chlebnickiej, Św. Ducha). Od XVI wieku browary zaczęły się pojawiać na większą skalę także na Starym Mieście (głównie przy ul. Korzennej i Stolarskiej) i na Przedmieściu. W połowie XVIII wieku funkcjonowało na terenie Gdańska łącznie 20 dużych browarów.
Duży problem dla gdańskich browarników stanowili piwowarzy z nienależących do miasta podmiejskich osad (Zaroślak, Biskupia Górka, Stare Szkoty), produkujący nielegalnie piwo na ogół gorszej jakości, ale i tańsze, chętnie nabywane przez niezamożnych mieszczan. Mimo wysiłków cechu i władz miejskich liczbę tego rodzaju nielegalnych browarników szacowano w XVIII wieku na 120 osób. A więcej o warzeniu i piwowarach z Gdańska dowiecie się w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku. 

Chcesz być na bieząco z informacjami ze świata historii? Jesteśmy na facebooku polnocnej.tv. Szukaj nas na Twitterze oraz wyślij nam maila. 

Tagi: