Kiedy 23 sierpnia 1939 r. agencje informacyjne przekazały wieść o zawarciu paktu o nieagresji pomiędzy III Rzeszą, a Związkiem Sowieckim światowa opinia publiczna nie kryła zdumienia. Współpraca pomiędzy konkurencyjnymi z sobą totalitaryzmami zdawała się bowiem czystą abstrakcją.

Trzynastego sierpnia 1941 r. dobiegła końca pierwsza akcji pacyfikacyjnej obszarów Bagien Prypeckich (pogranicze przedwojennych województw poleskiego i wołyńskiego), które w efekcie operacji „Barbarossa” znalazły się pod niemiecką okupacją. Zatwierdzona osobistym rozkazem Reichsfürhrera-SS Heinricha Himmlera akcja rozpoczęła się 30 lipca wspomnianego roku.

Inicjatywy takie jak Targi Wołyńskie w Łucku i Równem oraz Targi Wschodnie we Lwowie zmierzały do ekonomicznego pobudzenia wschodnich województw II Rzeczypospolitej. Nieprzypadkowo, bo obszary te dotkliwie odczuły skutki I wojny światowej, zmagań z galicyjskimi Ukraińcami i bolszewikami.

27 lipca 1944 r. w Moskwie podpisano porozumienie pomiędzy przedstawicielami Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN), a sowieckiego rządu o przyszłej wspólnej granicy państwowej. PKWN (faktyczne grono figurantów „namaszczonych” przez Józefa Stalina do pełnienia roli marionetkowego rządu „polskiego”) reprezentował jego przewodniczący, Edward Osóbka-Morawski.

Gdy w trakcie I wojny światowej zaistniała perspektywa wskrzeszenia Polski, oczywiste było, że w granicach odrodzonego państwa polskiego musi znaleźć się Wilno - druga stolica przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, jeden z najważniejszych ośrodków polskości.Kaplica ostrobramska, nekropolia na Rossie i Katedra św.